audio with realistic timbre

Experimenteren met 9 smoorspoelen voeding (4)

Zeker geen standaard voeding.
Dat is deze voeding zonder twijfel... Helemaal zeker is dit met navolgende opzet, welke tegenwoordig niet meer (?) wordt toegepast maar destijds wél de eerste was...

Enkelfasige gelijkrichter...
Die is in deze opzet al eerder gebruikt, echter met 2 tegelijk om beide fases gelijk te richten. Nu passen we de enkelfasige gelijkrichter alleen toe: dit houdt in dat er slechts één helft van de AC-sinus doorgelaten gaat worden ipv. twee. Dit houdt ook in dat de effectief gelijkgerichte DC-spanning veel lager zal zijn dan "normaal":

Duncan Amp PSU-designer.
Simuleren van deze voeding gaat niet lekker met dit door mij veel gebruikte "tooltje". Ten eerste kan er niet gekozen worden voor een enkelfasige gelijkrichter, als tweede gaat de simulatie niet lekker:

Na gelijkrichting van de 400Volt houden we volgens de simulatie plm. 355V DC over met een forse restrimpel: niet geschikt als voeding voor een voorversterker.. De praktijk wijst echter uit dat met deze opzet plm. 240V DC overhouden zónder restrimpel(?) (overigens dient hiertoe C8 in waarde verdubbeld te worden). Dit is jammer hoewel het geen invloed zal hebben op toekomstig gebruik van PSU-designer: tot nog toe was deze uiterst accuraat op meer "conventionele" voedingen! Overigens is de 1uF hier minimaal: wanneer voor een lagere waarde gekozen wordt zal de beschikbare DC niet meer dan 50 Volt bedragen!!

RGN564.
Dit is een oudere enkelfasige gelijkrichter met mesh-anode welke 500 Volt kan gelijkrichten bij max. 50mA: ruimschoots voldoende voor deze toepassing (stroomvraag plm. 25mA).


Links het testbed met in de gelijkrichting één enkelfase gelijkrichter: de RGN564. Rechts een close-up van de mesh-anode.

Dit blijkt een schot in de roos! Deze voeding blinkt uit in transparantie en doortekening op alles maar met name verbetert het "ritme", in het Engels: Pace & Rythm. Deze opzet heeft een verslavend karakter: muziek na muziek verdwijnt in de speler / op het loopwerk - verslavend!
Heel vreemd dat een minder effectieve voeding (400 Volt AC in, 240 Volt DC uit) gehoormatig meer plezier brengt... Heeft dit te maken met het feit dat nu geen fases vanaf de voedingstransformator "gemixed" worden? Geen idee...

Een "grote jongen": de 836.
In de voorraad lag nog een 836, een enkelfasige gelijkrichter van Amerikaanse makelij met forse afmetingen. De gloeispanning is 2.5 Volt bij 5 Ampère en de buis kan gemakkelijk 1500 Volt gelijkrichten bij een 250mA stroomafname! Deze buis werd voorheen ingezet in toepassingen met o.a. de 211 en 801. Om deze buis in te kunnen zetten moest eerst een ringkern van een aparte gloeispannings wikkeling voorzien worden om de 5 Ampère te kunnen leveren: een 2x12V/2A (plm. 50VA) ringkern werd voorzien van een extra wikkeling, plm. 20x met trafolakdraad hetgeen belast 2.5Volt (plm. 13VA) geeft. De 12Volt wikkelingen zijn onbelast en afgeplakt!


Links de aangepaste ringkern voor de gloeispanning, midden de 836 op het testbed en rechts een detailopname van de anodeplaat van de 836.

Het "vergroten" van de stroomleverancier, de gelijkrichter in dit geval, en het apart gloeien van de gelijkrichter hebben invloed op de dynamiek: met deze 836 blijven de voordelen van de voeding overeind maar neemt de dynamiek toe: ongeveer eenzelfde effect als wanneer diodes worden toegepast, maar dan in mindere mate. Is de inzet van deze 836 nu de extra inspanning waard? Dat is een vraag die door eenieder anders beantwoord zal worden: immers, er is een verbetering waarneembaar... Ik ben echter van mening dat het verschil met de RGN564 met name de extra kosten niet rechtvaardigt...

Overigens is deze voeding ook beluisterd met één enkele diode (BYV26E), hetgeen klankmatig géén succes was: erg grof qua detail...

BlackGate NH - Non-polar...
Deze condensatoren zijn niet gepolariseerd: hebben geen plus/min, alleen een indicatie waar het begin danwel einde is van de opgerolde folie. Wanneer er twee parallel gezet worden met de merkingen niet overeenkomend dan spreken we over Super E-cap, eerder al beschreven als zeer goed, wellicht "beste"... Wat toen opviel is dat meer uF's niet als meer uF's klinkt bij deze BlackGate types... Veelal klinken condensatoren met minder uF beter dan met meer: ze worden "trager" en ijlen min of meer na (geheugeneffect?). Wanneer deze NH's solo worden toegepast in deze voeding, geldt dat dan nog steeds? (Een opstelling in Super E-cap is niet haalbaar: ik heb er "slechts" 12....)


7 x 68uF/350V BlackGate NH...

Nu wordt duidelijk afgeweken van de 1e opzet: minder microFahrads in de voeding. Inclusief de 2 condensatoren in de voorversterker gaan we van 38uF MKV naar 544uF BG NH! Ook de geldelijke investering grenst nu aan het absurde: 1 x 68uF/350V BG NH kost maar liefst €33,- !!

...maar is het een verbetering?
Ja, dat is het wél... Wederom laat BlackGate horen waarom er (nog) zoveel geld voor neergeteld moet worden... helaas. De combinatie met de enkelfase gelijkrichter 836 is ronduit fantastisch... Detail te over, fantastisch snel, ritmisch en een enorm gemak in weergave gecombineerd met veel kracht/dynamiek. Ruimtelijke weergave is van een totaal andere orde: fenomenaal!

Conclusie:
In ieder geval gaat de stelling "een versterker is zo goed als de voeding" helemaal op! Wanneer de voeding wordt overgedimensioneerd en zo stil mogelijk gemaakt wordt, komt dit zeker tot uiting in de kwaliteit van het versterkte signaal. Bovenstaande is een verslag van plm. 3 weken; experimenteren met aanwezig zijnde onderdelen. Opvallend is hierbij de kwaliteit van de enkelfase gelijkgerichte voeding: "ongehoord" goed! Ook opvallend is de prestatie van de BYV diodes in combinatie met hf-spoeltjes: een echte aanrader! Wat zeker aandacht vraagt is de 1e condensator na de gelijkrichting; een papier-in-olie welke een "stempel" op de uiteindelijke geluidskwaliteit zet; experimenteer met verschillende merken!

De voeding in de huidige (voorkeurs)configuratie: 400Volt AC -> 160uH/ferrietkern hf-spoel -> gelijkrichter 836 -> 1uF papier-in-olie -> 9 x smoorpoel met 8 x 68uF/350V BG NH -> 240V DC bij 25mA zónder rimpel....

Nabrander: Bovenstaande is niet als vergelijkende test bedoeld!

_______________